Toekomstbestendige accommodaties

Sportadviseur Thom Gordijn over trends, toekomstbestendige accommodaties en het nieuwe beleid in Meerssen

In een tijd waarin sport en bewegen steeds belangrijker worden voor een gezonde samenleving, staan gemeenten en sportverenigingen voor nieuwe uitdagingen. Hoe zorgen we ervoor dat sportaccommodaties optimaal benut worden? Hoe spelen we in op veranderende sportbehoeften? En hoe kunnen we accommodaties duurzamer en toegankelijker maken? Thom Gordijn, adviseur lokale sport vanuit het landelijke Sportakkoord, ziet deze vragen overal terugkomen. “Elke gemeente in Nederland is bezig met de toekomst van haar sportaccommodaties. Er is geen standaardoplossing, maar er zijn wel duidelijke trends en lessen die we kunnen meenemen.”

De impact van maatschappelijke trends

Sportverenigingen vormen al decennialang de kern van het Nederlandse sportlandschap. Maar de manier waarop mensen sporten, die verandert. Steeds meer mensen kiezen voor flexibele, individuele sportvormen zoals fitness, bootcamp of hardlopen. Vooral jongeren binden zich minder vaak langdurig aan een vereniging. “Dat betekent niet dat ze niet sporten,” benadrukt Thom, “maar wél dat we als gemeente en verenigingen anders moeten kijken naar hoe we sport faciliteren.” Dit heeft directe gevolgen voor accommodaties. “Moeten traditionele sportclubs het enige uitgangspunt zijn in sportbeleid, of moeten we breder kijken naar andere vormen van sportaanbod?”

Beter benutten

Een van de grootste vraagstukken in gemeenten is het toekomstbestendig maken van sportaccommodaties. Veel gebouwen dateren uit de jaren ‘70 en ‘80 en vragen om renovatie of verduurzaming. Tegelijkertijd moeten accommodaties beter benut worden. “Een sporthal of veld dat slechts enkele avonden per week gebruikt wordt, is niet efficiënt,” zegt Thom. “De toekomst ligt in multifunctioneel gebruik, waarbij meerdere verenigingen en doelgroepen van dezelfde faciliteiten profiteren.” Dit leidt tot ingewikkelde keuzes: renovatie, clustering van accommodaties of zelfs het schrappen van voorzieningen. “Het is een gevoelig dossier,” erkent Thom. “Sportverenigingen zijn vaak diepgeworteld in de lokale gemeenschap. Een accommodatie sluiten of centraliseren heeft niet alleen sportieve gevolgen, maar ook sociale.”

Middenweg in Meerssen

De botte bijl, fluwelen hand of de kop voorlopig nog even in het zand. Misschien is dat ietwat kort door de bocht, maar Thom ziet om zich heen dat gemeenten verschillende strategieën hanteren. “Sommigen nemen rigoureuze maatregelen, zoals gedwongen fusies van verenigingen. Anderen kiezen een geleidelijke aanpak. En weer anderen schuiven het nemen van maatregelen vooruit. Meerssen kiest met haar nieuwe accommodatiebeleid voor een middenweg. De gemeente neemt de tijd om te monitoren, zorgt voor duidelijkheid in kosten en contracten en betrekt inwoners en verenigingen actief bij het proces.” Een methode die volgens Thom ruimte biedt voor inzichten en draagvlak, wat uiteindelijk kan bijdragen aan een duurzaam en breed gedragen accommodatiebeleid.

De kracht van samenwerking

In het rijtje met trends en ontwikkelingen is de financiering van sport door de overheid volgens Thom zeker ook nog een belangrijke. “Het Rijk verschuift de focus steeds meer naar sport als middel,” stelt hij. “Dat betekent dat geldstromen niet alleen meer naar sportverenigingen gaan, maar ook naar projecten rond vitaliteit, inclusiviteit en preventieve gezondheid.” Dit vraagt om een bredere kijk op sportbeleid, waarbij gemeenten slimme samenwerkingen moeten aangaan.

Die samenwerking tussen verenigingen, commerciële aanbieders en welzijnsorganisaties is volgens Thom ook een interessante. “In grotere steden zie je al succesvolle modellen waarbij sportaccommodaties gedeeld worden met fitnesscentra, fysiotherapeuten en welzijnsorganisaties. Dit zorgt voor een duurzamer en toegankelijker aanbod.” In kleinere gemeenten, zoals Meerssen, is dit soms lastiger te realiseren. “Hier ontbreekt vaak de schaalgrootte en de capaciteit om grote integrale plannen uit te voeren. Maar juist daarom is het zo belangrijk om goed samen te werken en ervaringen te delen. In Zuid-Limburg zien we bijvoorbeeld steeds vaker sportplatforms ontstaan, waarin clubs, gemeenten en ondernemende sportaanbieders ondernemer samen optrekken.”

Praten via platform

Een mooi voorbeeld hiervan is het bestaande platform Meer Vitaal in Meerssen, waarin de gemeente, verenigingen en andere sportaanbieders samenwerken. “Zulke platforms helpen om met elkaar in gesprek te blijven en te zoeken naar oplossingen die voor iedereen werken,” aldus Thom. “Het is goed om daar nog steviger op in te zetten.”

Tot slot ligt de sleutel bij een duidelijke visie en een open dialoog. “Sportbeleid is nooit statisch. Het moet meebewegen met maatschappelijke ontwikkelingen en inspelen op de veranderende behoeften van inwoners. Door samenwerking en innovatie kunnen we ervoor zorgen dat sport hoe dan ook een blijvende en waardevolle rol speelt in onze samenleving.”

TIPS!

Op weg naar een toekomstbestendig sportbeleid: wat kunnen verenigingen zelf doen? Een paar praktische tips van Thom

• Durf anders te kijken: Onderzoek hoe jouw vereniging kan inspelen op de veranderende sportbehoeften. Zijn er samenwerkingen mogelijk met andere clubs of aanbieders?
• Wees open voor flexibiliteit: Misschien past een vast lidmaatschap niet meer bij elke doelgroep. Kun je experimenteren met strippenkaarten of instuiftrainingen?
• Maak gebruik van ondersteuning: De gemeente biedt ondersteuning en denkt graag mee over de toekomst van sportaccommodaties. Blijf in gesprek en maak gebruik van beschikbare middelen.
• Duurzaamheid en vitaliteit: Niet alleen de accommodaties zelf, maar ook de activiteiten moeten bijdragen aan een gezonde en vitale samenleving. Dit betekent bijvoorbeeld meer aandacht voor sporten in de openbare ruimte en het betrekken van kwetsbare doelgroepen.